Μια η επίσκεψη, πολλά τα μηνύματα: Η προγραμματική συνεργασία της τουρκικής
και τουρκοκυπριακής Δεξιάς
Ακόμα μια επίσκεψη του Αντιπροέδρου της τουρκικής κυβέρνησης Μπεσίρ Αταλάϊ
στα κατεχόμενα έγινε η αφορμή για πολιτικές αντιπαραθέσεις, αλλά και σοβαρά
πολιτικά μηνύματα. Ο Αταλάϊ βρέθηκε στην Κύπρο στις 18 και 19 Φεβρουαρίου μαζί
με τον Υπουργό Συγκοινωνιών της Τουρκίας, Μπίναλι Γιλντιρίμ. Μεταξύ των στόχων
της καθόδου τους ήταν η αξιολόγηση της εφαρμογής του οικονομικού προγράμματος
και η συμμετοχή σε εγκαίνια τεσσάρων νέων οδικών αρτηριών. Του περιφερειακού
δρόμου Λευκωσίας, του δρόμου Μόρφου-Λεύκας, του δρόμου Αγίου Γεωργίου
Κερύνειας-Καραβά και του δρόμου Τρικώμου-Βοκολίδας[1].
Φυσικά πέραν της τυπικής επισημότητας, το περιεχόμενο της συγκεκριμένης
επίσκεψης ήταν προσανατολισμένο και στην στήριξη προς τον Κιουτσιούκ ενόψει της
εκλογικής αναμέτρησης για την ηγεσία του Κόμματος Εθνικής Ενότητας στις 24
Φεβρουαρίου 2013. Μάλιστα στο πρόγραμμα της επίσκεψης των αξιωματούχων της
κυβέρνησης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης δεν περιλήφθηκε για πρώτη
φορά, συνάντηση με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη.
Καθόλου τυχαία ο Τούρκος Αντιπρόεδρος σημείωσε με έμφαση ότι εάν δοκιμάσει
κάποιος να αλλάξει τον Πρωθυπουργό, τότε η οικονομική σταθερότητα θα επηρεαστεί
αρνητικά και υπογράμμισε ότι «ούτε η Τουρκία δε θα άντεχε κάτι τέτοιο». Γενικά
το μήνυμα της ανάγκης για «σταθερότητα» ήταν το κυρίαρχο στην επίσκεψη Αταλάϊ.
Σταθερότητα στην εφαρμογή του προγράμματος μετασχηματισμού, η οποία προϋποθέτει
σταθερότητα στην πολιτική ηγεσία που θα αναλάβει την υλοποίηση του και που αυτή
τη στιγμή είναι το Κόμμα Εθνικής Ενότητας υπό την προεδρία του Κιουτσιούκ. Προς
την ίδια κατεύθυνση κινήθηκαν ευρύτερα και οι εκτιμήσεις του εκπροσώπου της
τουρκικής κυβέρνησης για την πορεία του πρωτοκόλλου. Υπογραμμίστηκε ότι η
οικονομική παρουσία της Τουρκίας στην Κύπρο και οι προοπτικές της, αποτελούν
την εγγύηση για ένα καλύτερο μέλλον των Τουρκοκυπρίων[2].
Σημειώθηκε ότι η απόδοση της «κυβέρνησης» στην υλοποίηση είναι ικανοποιητική
και συνεπώς η εκκρεμότητα του συνεδρίου του Κόμματος Εθνικής Ενότητας πρέπει να
λήξει σύντομα και με «τον καλύτερο δυνατό τρόπο».
Σημαντικές όμως ήταν και οι λεπτομέρειες που προκύπτουν από την μέχρι
σήμερα εφαρμογή του προγράμματος και που είναι ενδεικτικές της δομής που
σταδιακά οικοδομείται στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα. Η χρηματοδότηση της
Τουρκίας μέσω του προηγούμενου πρωτοκόλλου (2010-2012) ήταν 2.584
δισεκατομμύρια τουρκικές λίρες, ενώ με βάση το νέο πρωτόκολλο (2013-2015) η χρηματοδότηση
θα αυξηθεί στα 3.300 δισεκατομμύρια τουρκικές λίρες. Η χρηματοδότηση των
ελλειμμάτων στον προϋπολογισμό των κατεχομένων την προηγούμενη περίοδο ήταν
περίπου 450 εκατομμύρια τουρκικές λίρες, ενώ με την εφαρμογή του νέου
προγράμματος θα μειωθεί δραστικά στα 215 εκατομμύρια. Στόχος για το κατά
κεφαλήν εισόδημα με την εφαρμογή του προγράμματος είναι η αύξηση του στα 17
χιλιάδες δολάρια. Σημαντική παράμετρος θεωρείται και η επισημοποίηση της
ενοποίησης του δικτύου ηλεκτρισμού των Τουρκοκυπρίων με αυτό της Τουρκίας, ένα
έργο που θα δημιουργηθεί παράλληλα με την υποθαλάσσια μεταφορά νερού[3].
Ανάμεσα στις επιτυχίες που καταμετρά η τουρκική κυβέρνηση, σύμφωνα με τις
διαπιστώσεις του Αντιπροέδρου της, είναι οι ιδιωτικοποιήσεις με κορυφαίο
παράδειγμα το αεροδρόμιο Τύμπου, η σταθερή άνοδος του ρυθμού ανάπτυξης στον
τουριστικό τομέα με 7% ετησίως, καθώς και η αύξηση των φοιτητών στην ιδιωτική
τριτοβάθμια εκπαίδευση από 43 χιλιάδες που ήταν την περίοδο 2009-2010 , σε
55.494 την περίοδο 2012-2013[4].
Βεβαίως πέραν των πιο πάνω, η επίσκεψη των αξιωματούχων της τουρκικής
κυβέρνησης επιβεβαίωσε και την αντίληψή τους για τους «εσωτερικούς φορείς»
υλοποίησης του μετασχηματισμού που δρομολογείται, πέραν από το πολιτικό
σύστημα. Οι αποστολές του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης στην Κύπρο
συμπεριλαμβάνουν με σταθερό πλέον τρόπο τις ανοιχτές επαφές στην ευρύτερη
περιοχή της Αμμοχώστου, μια περιοχή συντριπτικής παρουσίας τουρκικού πληθυσμού.
Αυτή η τάση επαναλήφθηκε και με την τελευταία επίσκεψη των Αταλάϊ και
Γιλντιρίμ. Η σημαντικότητα αυτών των δραστηριοτήτων δεν περιορίζεται μόνο στη
στήριξη που επιδίωξαν να πάρουν από τους Τούρκους κάτοικους της περιοχής προς
τον Κιουτσιούκ. Η καθοριστική διάσταση αναδεικνύει ότι αυτός ο πληθυσμός
αποτελεί μέρος, πρωταγωνιστικό μάλιστα, του μετασχηματισμού και υπενθυμίζει την
στρατηγική διάσταση που έθεσε ο Πρωθυπουργός Έρντογαν κατά την επίσκεψη του το
καλοκαίρι του 2011 σε συλλαλητήριο στην Αμμόχωστο όταν απευθυνόμενος στο πλήθος
σημείωσε: «Εσείς είσαστε οι συνομιλητές μας στην βόρεια Κύπρο». Ο Αταλάϊ
λοιπόν, πραγματοποίησε ανοιχτές συγκεντρώσεις σε καφενέδες της περιοχής, άκουσε
τα προβλήματα των κατοίκων και δημοσιοποίησε τα πολιτικά μέτρα που θα ληφθούν,
μαζί με τον πρέσβη της Τουρκίας[5].
Ένα σκηνικό συμβολικό και ουσιαστικό, όπου η τουρκοκυπριακή διάσταση είχε
περιθωριοποιηθεί σχεδόν ολοκληρωτικά.
Τα κόμματα καθορίζουν υποψήφιους για τις δημοτικές στη Λευκωσία
Κατά την προηγούμενη εβδομάδα φάνηκαν κάποιες τάσεις συνεργασίας στην
ευρύτερη Αριστερά για το δήμο Λευκωσίας. Το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα είχε
διαβουλεύσεις με το Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας του Μεχμέτ Τσιακιτζί, έχοντας
όμως προηγουμένως λάβει απόφαση στο επίπεδο της Κεντρικής Επιτροπής ότι η πιο
πιθανή υποψηφιότητα θα ήταν η κομματική με τον Καντρί Φελλάχογλου[6].
Η πιο ολοκληρωμένη πρόταση που συζητήθηκε από τις αντιπροσωπείες των δύο
κομμάτων προνοούσε για υποψήφιο δήμαρχο από τις τάξεις του Ρεπουμπλικανικού και
ψηφοδέλτιο δημοτικών συμβούλων με βαρύτητα σε στελέχη του Κόμματος Κοινοτικής
Δημοκρατίας. Συγκεκριμένα η πρόταση αυτή αφορούσε για 9 υποψηφίους από τις
τάξεις του κόμματος του Τσιακιτζί και 5 από τις τάξεις του Ρεπουμπλικανικού. Η
πρόταση έκανε λόγο και για συγκεκριμένη δέσμευση με στόχο τη συνέχιση μιας
κοινής πορείας στην τοπική αυτοδιοίκηση με φόντο τις εκλογές του επόμενου
χρόνου[7].
Οι διαπραγματεύσεις των δύο κομμάτων κορυφώθηκαν καθ’ όλη την ημέρα τις 14ης
Φεβρουαρίου, όμως το βράδυ πληροφορίες στις ειδησεογραφικές ιστοσελίδες
ανακήρυσσαν την αποτυχία της προσπάθειας. Από πληροφορίες φαίνεται ότι και τα δύο
κόμματα διέθεταν έρευνες γνώμης οι οποίες έδειχναν υψηλά ποσοστά προτίμησης
προς πιθανή υποψηφιότητα Καντρί Φελλάχογλου από το Ρεπουμπλικανικό[8].
Με βάση αυτό το δεδομένο, φαίνεται ότι το Ρεπουμπλικανικό διεκδίκησε
περισσότερα σε σχέση με τους δημοτικούς συμβούλους, κάτι που οδήγησε το κόμμα
του Τσιακιτζί να μιλήσει για «επιβολή»[9].
Βεβαίως στη συνέχεια υπήρχαν και άλλες αποκαλύψεις, όπως το ότι το Κόμμα
Κοινοτικής Απελευθέρωσης είχε αρχικά προτείνει τριμερή συνεργασία με το
Ρεπουμπλικανικό και το Δημοκρατικό Κόμμα του Ντενκτάς, κάτι που απορρίφθηκε[10].
Οι εξελίξεις αυτές τελικά οδηγούν τα δύο κόμματα σε χωριστές υποψηφιότητες
και με τη μεγαλύτερη πιθανότητα τελικά να επαναλαμβάνεται η αποτυχία της
ευρύτερης Αριστεράς στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα να συνεννοηθεί σε κάποια
βασικά θέματα στη συγκεκριμένη συγκυρία. Παράλληλα φαίνεται ότι η θητεία του
Ρεπουμπλικανικού στην εξουσία της κοινότητας από το 2003 μέχρι και το 2010, στο
πλαίσιο των εξελίξεων στο Κυπριακό, αλλά και στην οικονομική διαχείριση των
δομών, άφησε πίσω της εμπειρίες που δυσκολεύουν μέχρι και σήμερα την προοπτική
συναντίληψης με συντεχνίες και άλλες πολιτικές οργανώσεις.
Υπό αυτά τα δεδομένα, το Ρεπουμπλικανικό, ενισχυμένο τοπικά στη Λευκωσία,
κατέρχεται με τον Καντρί Φελλάχογλου και πλήρες κομματικό ψηφοδέλτιο, ενώ το
Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας επιλέγει τον Σουπχί Χιουντάογλου, γιατρό στο
επάγγελμα και πρώην πρόεδρο της Ένωσης Τουρκοκύπριων Γιατρών[11].
Στο μεταξύ, ο Μουσταφά Αραμπατζίογλου, υποψήφιος Δήμαρχος από τις τάξεις
του Δημοκρατικού Κόμματος του Σερντάρ Ντενκτάς, ξεκίνησε αρκετά δυναμικά τη
δική του προεκλογική προσπάθεια μέσα σε κλίμα ενθουσιασμού. Στο παρόν στάδιο
ακολούθησε μια συγκεκριμένη τακτική συσπείρωσης δυνάμεων από τη δεξιά και την
ακροδεξιά, με στόχο να διασφαλίσει μια γερή εκλογική βάση και μετά να
διευρυνθεί. Χαρακτηριστικά, ξεκίνησε τις επαφές του με τους συνδέσμους ΤΜΤ και
με διάφορους συνδέσμους αγωνιστών[12],
δηλαδή εκείνους τους οργανωμένους κύκλους στους οποίους το Δημοκρατικό Κόμμα
μπορεί να έχει στήριξη κυρίως λόγω Ραούφ Ντενκτάς. Είναι όμως γεγονός ότι η
συσπείρωση της δεξιάς εκλογικής βάσης γύρω από την υποψηφιότητα Αραμπατζίογλου,
θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις κινήσεις του Κόμματος Εθνικής Ενότητας.
Η προεκλογική κίνηση στο Κόμμα Εθνικής Ενότητας αυτή την περίοδο δεν αφορά
στις δημοτικές αλλά στο δεύτερο γύρο εκλογών για ανάδειξη του προέδρου του
κόμματος. Μάλιστα η εσωτερική αντιπαράθεση έφτασε σε τέτοια επίπεδα που οι
διαδικασίες για καθορισμό του υποψηφίου του κόμματος για το δήμο Λευκωσίας θα
γίνουν μετά την εκλογή του προέδρου στις 24 Φεβρουαρίου. Στο μεταξύ ο Χασάν
Σέρτογλου, πρόεδρος της τουρκοκυπριακής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου, ο οποίος
προσεγγίστηκε από την ηγεσία του Κόμματος Εθνικής Ενότητας για να είναι
υποψήφιος δήμαρχος στη Λευκωσία, απέρριψε την πρόταση[13]. Φαίνεται λοιπόν ότι τα αδιέξοδα που στο παρόν στάδιο
αντιμετωπίζει το μεγάλο κόμμα της τουρκοκυπριακής δεξιάς, είναι μεγαλύτερα από
αυτά που αντιμετωπίζει η αντιπολίτευση.
Το «παλιό», το «νέο» και οι συνέπειες από μια ιδιωτικοποίηση
Η ιδιωτικοποίηση του αεροδρομίου της Τύμπου είναι ίσως ένα από τα
χαρακτηριστικότερα παραδείγματα της διαδικασίας αντικατάστασης του παλαιού
καθεστώτος πραγμάτων που επικράτησε στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα μετά την
εισβολή του 1974, με ένα νέο καθεστώς αυτή τη φορά υπό την κυριαρχία του
τουρκικού πολιτικού Ισλάμ. Αυτή η συγκεκριμένη ιδιωτικοποίηση από νωρίς
απελευθέρωσε πολύ ενδεικτικές δυναμικές. Σταδιακά φαίνεται να βοηθά στην
αποσάθρωση μιας πολιτικής οικονομίας και συμφερόντων που επικράτησαν και που
είχαν στο επίκεντρό τους τις κρατικές δομές ως τις μοναδικές που μπορούσαν να
διαμοιράσουν πηγές κερδοφορίας και προνόμια σε συγκεκριμένους κύκλους. Την ίδια
στιγμή μέσα από τέτοιους μηχανισμούς, το «κράτος» μπορούσε να αναπαράγει την
εξουσία του και την ηγεμονία του ανάμεσα στους Τουρκοκύπριους.
Τώρα φαίνεται ότι υπάρχει μετάβαση σε ένα νέο στάδιο. Τα δομημένα επί τόσα
χρόνια συμφέροντα αλλάζουν. Για παράδειγμα, όλοι οι ιδιοκτήτες καταστημάτων στο
αεροδρόμιο βρέθηκαν ξαφνικά ενώπιον της αύξησης των ενοικίων τους περίπου 10
φορές περισσότερα. Την ίδια στιγμή ο νέος ιδιοκτήτης του αεροδρομίου, η
τουρκική εταιρεία Taş Yapı, ζητά με αυστηρό τρόπο την καταβολή όλων των ποσών για την παροχή νερού και
ηλεκτρισμού, κάτι που το «κράτος» δεν έπραττε πάντα αναλόγως των πολιτικών
εξυπηρετήσεων. Σημαντικό στοιχείο είναι και το γεγονός ότι το 70% των
καταστηματαρχών ανανέωσαν τα συμβόλαιά του στο αεροδρόμιο[14]
και συνεπώς υπάρχει μια σταδιακή αλλαγή της οικονομίας και των σχέσεων που
παράγει γύρω από ένα στρατηγικό τομέα, όπως είναι οι αερομεταφορές.
Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και σε άλλες υπηρεσίες στο αεροδρόμιο.
Σύμφωνα με απόφαση του «υπουργικού συμβουλίου» και μετά από πιέσεις της
εταιρείας-ιδιοκτήτη, ο φόρος εξόδου από την Τύμπου έχει αυξηθεί περίπου κατά
125%. Με πολύ καθοριστικό τρόπο επηρεάζονται οι φοιτητές, οι οποίοι πλήρωναν 14
τουρκικές λίρες και με τη νέα απόφαση θα επωμίζονται το ποσό των 42 τουρκικών
λιρών[15].
Αυξήσεις αναμένονται και στα αεροπορικά εισιτήρια με τους αρμοδίους των
αεροπορικών εταιρειών να δηλώνουν ότι σε περίπτωση μείωσης των πελατών τους θα υπάρξει
μείωση στους προορισμούς και τη συχνότητα των πτήσεων, παρά οποιαδήποτε μείωση
στα αεροπορικά ναύλα. Επίσης τα ταξί είναι μια άλλη σημαντική υπηρεσία που έχει επηρεαστεί
αρνητικά. Μέχρι στιγμής υπήρχε ένας συγκεκριμένος αριθμός οδηγών ταξί που εργάζονταν
στη μεταφορά από και προς το αεροδρόμιο, των οποίων τώρα τα τέλη έχουν αυξηθεί
στις 3 χιλιάδες τουρκικές λίρες ετησίως[16].
Συνεπώς οι μικρομεσαίου μεγέθους εταιρείες ή οι αυτοεργοδοτούμενοι οδηγοί των
ταξί, βρίσκονται πλέον ενώπιον νέων δεδομένων, τα οποία αναλόγως και της
πορείας της οικονομίας, θα δημιουργήσουν ενώπιον τους νέα εμπόδια.
Φαινομενικά, η νέα περίοδος που έχει αρχίσει με το ιδιωτικό αεροδρόμιο της
Τύμπου έχει περιθωριοποιήσει τις «παλιές πελατειακές» σχέσεις, οι οποίες
αναπαρήγαγαν μια συγκεκριμένη οικονομική και πολική εξουσία. Στη θέση αυτών των
σχέσεων τώρα εισέρχονται νέες, οι οποίες στο παρόν στάδιο δεν καθορίζονται από
τουρκοκυπριακές δυνάμεις, αλλά από τους ισχυρότερους τουρκικούς
επιχειρηματικούς κύκλους.
Δημοσίευση: Δεύτερη Ανάγνωση, 20.2.2013
http://www.defterianaynosi.com/article.php?id=561
[1] Kıbrıs
Postası, “Bakanlar Kurulu toplantısı tamamlandı. Yıldırım ve Atalay KKTC’ye
geliyor”, 15.2.2013.
[8]
Hüseyin Ekmekçi, “Darmadağın oldu…”, Havadis, 15.2.2013.
[9]
Yeni Düzen, “Çakıcı: CTP’nin önerisini kabul edemeyiz bağımsız aday olmazsa
kendi adayımız”, 15.2.2013.
[14]
Aysu Basri Akter, “Ercan’da yeni dönem”, Yeni Düzen, 12.2.2013.
[15]
Aysu Basri Akter, “Ercan’dan çıkışa %125 zam!”, Yeni Düzen, 15.2.2013.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου