Κεμαλισμός, Ισλαμ, Τουρκοκύπριοι: Δύσκολη σχέση

 

«Το φυσικό αποτέλεσμα της επιχείρησης ειρήνης της 20^ης Ιουλίου 1974 ήταν ότι σώσαμε τα δίκαια και την ανεξαρτησία μας και τα καταστήσαμε συγκεκριμένα στο κράτος μας. Το ύψιστο μας καθήκον είναι να προστατεύσουμε το κράτος μας… Το κράτος μας είναι το δώρο της αντίστασης μας»[1]. Με αυτά τα λόγια περιέγραψε κάποτε ο Ραούφ Ντενκτάς τη δημιουργία χωριστών δομών στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα. Η ίδρυση του ντενκτασικού «κράτους», μπορεί να θεωρηθεί ως μια πράξη συνέχειας των δυναμικών που απελευθέρωσαν τόσο οι διακοινοτικές ταραχές της δεκαετίας του 1960, όσο και η εισβολή του 1974. Ως τέτοιες που ήταν οι «νέες» δομές εξουσίας στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα, επιδίωξαν ταυτόχρονα να μετατραπούν και σε μια «ιερή» νομιμοποίηση για το δόγμα ενός «χωριστού λαού που χρειάζεται το κράτος του». 

Αυξάνονται οι πιέσεις της Άγκυρας για ιδιωτικοποιήσεις

 

Σύντομο σχόλιο για τις οικονομικές εξελίξεις στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα από τον Τουρκολόγο Νίκο Μούδουρο:

Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα, ιδιαίτερα μετά την εκλογική διαδικασία και τους πρώτους τριγμούς στο πολιτικό σύστημα, οι οποίοι προκλήθηκαν από τα εγκαίνια λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής Χαλά Σουλτάν, συνιστούν μια πολύ δύσκολη “εξέταση” για τη συνεργασία του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος με το Δημοκρατικό. Η επικέντρωση του ενδιαφέροντος αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο πως θα χειριστεί η “κυβέρνηση” το καυτό και δύσκολο ζήτημα των ιδιωτικοποιήσεων. Ήδη από την προεκλογική εκστρατεία του περασμένου καλοκαιριού και τα δύο κόμματα εδωσαν την υπόσχεση ότι το πακέτο οικονομικών μέτρων της Άγκυρας θα έπρεπε να αλλάξει ριζικά. Το κυριότερο σημείο του πακέτου που είναι την ίδια στιγμή και ψηλά στην οικονομική ιεράρχηση της Άγκυρας είναι η ολοκλήρωση των ιδιωτικοποιήσεων. Συνεπώς το συγκεκριμένο θέμα έχει στο παρόν στάδιο εγκλωβίσει τα δύο κόμματα, τα οποία από τη μία υποσχέθηκαν αλλαγή του μνημονίου και παρεμποδισμό των ιδιωτικοποιήσεων, αλλά από την άλλη βρίσκονται τώρα ενώπιον των πιεστικών παρεμβάσεων του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης.

Δημοκρατικό προπέτασμα καπνού Ερντογάν

Δελτίο Τύπου της Σεβίμ Νταγκντελέν, Βουλευτής και στέλεχος του Αριστερού Κόμματος της Γερμανίας, και Αναπληρωτής Πρόεδρος της Ομάδας Φιλίας Γερμανίας-Τουρκίας του Γερμανικού Κοινοβουλίου

30 Σεπτεμβρίου 2013

Δημοκρατικό προπέτασμα καπνού Ερντογάν

 

"Μια διαδικασία εκδημοκρατισμού στην Τουρκία εξακολουθεί να είναι απλά ένας ευσεβείς πόθος από μέρους της Γερμανικής Ομοσπονδιακής κυβέρνησης: Αντ 'αυτού, ο δρόμος προς ένα κράτος που βασίζεται στη ισλαμική καταπίεση, όπως αυτή εφαρμόζεται για χρόνια από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένου της πολιτικής δίωξης ανθρώπων με διαφορετικές απόψεις, παραμένει η πικρή πραγματικότητα . Η χαλάρωση της απαγόρευσης της μαντίλας είναι ένα θλιβερό παράδειγμα του περαιτέρω εξισλαμισμού της Τουρκικής κοινωνίας." Αυτή ήταν η απάντηση της Σεβίμ Νταγκντελέν, Εκπρόσωπος για τις Διεθνείς Σχέσεις της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Αριστερού Κόμματος Γερμανίας και μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Ομοσπονδιακής Βουλής της Γερμανίας, μιλώντας για το "πακέτο εκδημοκρατισμού" που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η Σεβίμ Νταγκντελέν, ο οποία είναι επίσης αναπληρωτής Πρόεδρος της Ομάδας Φιλίας Γερμανίας-Τουρκίας του Γερμανικού Κοινοβουλίου, συνέχισε:

«Μαθήματα» από το Πάρκο Γκεζί (Gezi) - Ανοιχτή Συζήτηση

«Μαθήματα» από το Πάρκο Γκεζί (Gezi): Η ηγεμονία του Έρντογαν και η νέα αντιπολίτευση στην Τουρκία

 

Διάλεξη-Συζήτηση του Τμήματος Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών

 

ΤΡΙΤΗ, 8 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ, 7:30 Μ.Μ.

ΑΙΘΟΥΣΑ A019, ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ

(ΚΑΛΛΙΠΟΛΕΩΣ)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

 

Οχήματα καταστολής και ένα τουρκοκυπριακό «δίδαγμα»

 

Μια σημαντική εξέλιξη στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα, η οποία ελάχιστα έχει συζητηθεί στην Ελληνοκυπριακή, είναι η επιτυχής ακύρωση της εισαγωγής των ΤΟΜΑ από την Τουρκία στα κατεχόμενα. Κάποια διευκρινιστικά στοιχεία: ΤΟΜΑ είναι τα αρχικά της ονομασίας των οχημάτων «παρέμβασης» σε κοινωνικά γεγονότα που διαθέτει η τουρκική αστυνομία. Πρόσφατα έγιναν ιδιαίτερα γνωστά για τις «επιδόσεις» τους στην βίαιη καταστολή των κινητοποιήσεων στην Τουρκία με αφορμή τα γεγονότα του Γκεζί. Η εταιρεία που κατασκευάζει και εμπορεύεται τα ΤΟΜΑ ανήκει στον πρώην βουλευτή του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), Ισμαήλ Κατμερτζί και τώρα εκτελεστικός διευθυντής της είναι ο γιος του Μεχμέτ. Ένα τέτοιο όχημα στοιχίζει περίπου 340 χιλιάδες δολάρια και η τεχνολογική του «καινοτομία» επικεντρώνεται στην «ικανότητα» του να χρησιμοποιεί μεγάλες ποσότητες νερού και χημικών ενάντια στους διαδηλωτές. Αποτελεί το «καμάρι» των τουρκικών δυνάμεων καταστολής.

TOMA Kıbrıslılar İçin Bir Ders

Nikos Moudouros

26 EYLÜL 2013

TOMA’ların Kıbrıs Türk toplumu için gelmesi konusunda yaşanan gelişmeler son derece önemli ve karışık.

Kuşkusuz bu olayın öneminin karışık nedeni ile ilgili çok şeyler yazıldı, söylendi. O yüzden bu yazıda zaten kamuoyunun gündemine gelenleri tekrarlamak istemiyorum.

Ama TOMA konusunun sembolizmi içerisinden, gerek Kıbrıslı Türkler gerekse de Kıbrıslı Rumlar için aynı zamanda öğretici de olan olayın bir başka ideolojik hipotezinin mutlaka altının çizilmesi gerekiyor.

Το τέλος της αυτοκρατορικής λογικής, το τέλος της αυτοκρατορικής Κωνσταντινούπολης, 1919-1922

 

Το Τμημα Τουρκικων και Μεσανατολικων Σπουδων σας Προσκαλει

στη διαλεξη:

 

Το τέλος της αυτοκρατορικής λογικής, το τέλος της αυτοκρατορικής Κωνσταντινούπολης, 1919-1922

Ομιλήτρια:

*

Σία Αναγνωστοπούλου

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα

 

Σύντομο περιεχόμενο

Πολλά έχουν γραφτεί για το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κυρίως κατά την κρίσιμη περίοδο μεταξύ 1919-1922. Για τις εθνικές ιστοριογραφίες, τόσο την ελληνική όσο και την τουρκική, η περίοδος έχει αποτελέσει το πρόσφορο έδαφος για τη θεμελίωση των εθνικών αφηγήσεων, περί δράματος και καταστροφής στην πρώτη περίπτωση, περί αγώνων μέχρι εσχάτων του έθνους στη δεύτερη. Λίγη ωστόσο σημασία έχει δοθεί στις αλλαγές που υφίστανται μέχρι να καταρρεύσουν ολοσχερώς στους θεσμούς και την Πόλη που εξέφραζαν μια αυτοκρατορική λογική περί εξουσίας. Το πως αυτοί οι θεσμοί και η αυτοκρατορική πρωτεύουσα αντιμετωπίζουν αυτή τη βίαιη πλέον επαφή με την εθνική λογική περί εξουσίας, το πως αντιστέκονται ή αμύνονται απέναντι σε αυτή. Το παράδειγμα που θα χρησιμοποιήσω σε αυτή τη διάλεξη είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Θα προσπαθήσω να εντοπίσω τη διαδικασία μέσα από την οποία προσαρμόζεται στη νέα πραγματικότητα η οποία ορίζεται πλέον από τις αρχές Ουίλσων. Η "μάχη" που δίνει το Πατριαρχείο εκείνη την περίοδο αντανακλά τις μεταλλάξεις που υφίστανται οι αυτοκρατορικοί θεσμοί και μαζί τους η ίδια η Κωνσταντινούπολη.

Σύντομο βιογραφικό

Η Σία Αναγνωστοπούλου εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή στην École des hautes études en sciences sociales (EHESS), στο Παρίσι (1993). Δίδαξε στο Τμήμα Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου (1995-2003) και σήμερα είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Δίδαξε ως επισκέπτρια καθηγήτρια σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού, όπως το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Βοσπόρου, το Πανεπιστήμιο Νέας Υόρκης και το Πανεπιστήμιο Σορβόννης. Έχει δημοσιεύσει στα ελληνικά, στα αγγλικά, στα γαλλικά και στα τουρκικά για θέματα που αφορούν την οθωμανική και τουρκική ιστορία, την ιστορία της αποικιοκρατίας και την ιστορία της Κύπρου.

 

Τρίτη, 10 Σεπτεμβρίου 2013

 7:30 μ.μ.

Αίθουσα A019, Κεντρικά Κτίρια

(Καλλιπόλεως)

Πανεπιστήμιο Κύπροy

AKP Modelinin “Kıbrıs Versiyonu”: Neoliberalizm ve Kıbrıs Türk Toplumu

 

İslamcı Türk entelektüel Ali Bulaç, ZAMAN gazetesindeki köşesinde, siyasal islamın geleneksel Kıbrıs algısının özelliklerinden bahsettiği yazısında şunları söylüyor: “Kıbrıs’taki Türk müdahalesinin büyük bir coşku dalgasıyla karşılaşmasından hemen sonra, Halepli yaşlı bir amca,... bunun nedenlerinden en önemlisini bana şöyle açıklar; ona göre bu, 300 yıl sonra ilk kez adadaki Müslüman nüfusun ada toprağının bir parçasını –hem de küçük bir parçasını- Hristiyanların elinden almasıydı.”[1].

Yukardaki alıntıya göre, “Hristiyanların elinden alınan” küçük bir toprağı fethetmek, Türk siyasal İslam’ının algısında şekillenen, birbirinden tamamen farklı bu iki dünya arasındaki rekabette şeref meselesiydi. Bununla birlikte, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin Kıbrıs’a ilişkin bugünkü stratejisini daha iyi anlamak için, bu stratejinin doğru bir tarihsel bağlam içine oturtulması gerekir. Kıbrıs’ın kuzeyinde yürütülen politikayı çözebilmek, en azından kısaca da olsa AKP’nin dünya görüşününün, açımlanmasını gerektirir –ki bu da, Soğuk Savaş, Eylül 2001 terörist saldırıları ve neoliberal yeniden yapılandırmalardan etkilenmiş ve onlar tarafından şekillenmiştir.

Çapulcu'nun kıbrıslıcası nedir?

Birkaç hafta önce sorduğum çapulcu'nun kıbrıslıcası nedir sorusuna işte Kıbrıslıtürklerden yaratıcı cevaplar!

1. Çapaçulli

 
2. Isgarta

 
3. Besleme

 
4. Zibidi

 
5. Gendigelen

 
6. Paçavulli

 
7. Ganimetçi

 
8. hazır yeyici

 
9. Paçaçulli

 
10. Gomonist

 
11. Çapullari

Η «εισβολή» του πολιτικού Ισλάμ και του τουρκικού κεφαλαίου

ΤΑ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ ΣΗΜΕΡΑ

Η τουρκοκυπριακή κοινότητα βρίσκεται σε αναβρασμό εξαιτίας της μεγάλης οικονομικής εξάρτησης από την Τουρκία. Η συνεχής παρουσία του τουρκικού στοιχείου, τόσο οικονομικά όσο και πολιτιστικά, έχει ως αποτέλεσμα τον κίνδυνο να χάνουν οι Τουρκοκύπριοι όλο και περισσότερο την ιστορική τους υπόσταση ως οντότητα.

Την κατάσταση που επικρατεί στην κατεχόμενη Κύπρο και τις πολιτικές της προεκτάσεις αναλύουν αποκλειστικά στην εφημερίδα «ΑΛΗΘΕΙΑ» ο ακαδημαϊκός κ. Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, μέλος του Συμβουλίου του τμήματος Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου και ο τουρκολόγος κ. Νίκος Μούδουρος, συνεργάτης του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια, για τουρκικά και τουρκοκυπριακά θέματα.

Οι "τραμπούκοι" Τούρκοι και ο Έρντογαν

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά αποτελέσματα των κινητοποιήσεων στην Τουρκία, ήταν μια νέα διαδικασία επαναπολιτικοποίησης όρων και ανανοηματοδότησης εννοιών που χρησιμοποίησε με ιδιαίτερα αυταρχικό τρόπο η ισλαμική ελίτ ενάντια στους διαδηλωτές. Η λέξη/έννοια που επικράτησε ως η πιο ολοκληρωμένη μορφή αυτής της "νέας" μορφής πολιτικοποίησης, νοηματοδότησης και αυτοκαθορισμού των διαδηλωτών ήταν η λέξη "çapulcu" (στα ελληνικά: τραμπούκος, πλατσικολόγος, άρπαγας), την οποία χρησιμοποίησε πολλές φορές ο Έρντογαν για να περιγράψει και να επικρίνει τους συμμετέχοντες στις κινητοποιήσεις. Η λέξη αυτή τελικά υιοθετήθηκε ακόμα και ως αγγλικό ρήμα (chapulling) για να περιγράψει την κινηματική δραστηριότητα στην Πλατεία Ταξίμ και στο Πάρκο Γκεζί, ενώ αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τις ονομασίες που πήραν οι εθελοντικοί ραδιοσταθμοί και διαδικτυακά κανάλια που δημιούργησαν οι οργανώσεις κατάληψης του Γκεζί.

Η Πλατεία Τάξιμ και ο ισλαμικός "προτεσταντισμός"

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ ΣΤΙΣ 17 ΙΟΥΝΙΟΥ 2013

 

Τίτλος : Η πόλωση στην Τουρκία δεν πρόκειται να ξεπεραστεί εύκολα, εκτιμά στο ΚΥΠΕ ο Νίκος Μούδουρος

Η πόλωση μεταξύ του ισλαμικού πολιτικού χώρου και όλων όσοι έχουν αφετηρία την ιστορική πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης δεν πρόκειται να ξεπεραστεί εύκολα πλέον, όποια και αν είναι η διάρκεια των κινητοποιήσεων, δηλώνει στο ΚΥΠΕ ο Νίκος Μούδουρος, τουρκολόγος, συνεργάτης του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια, για τουρκικά και τουρκοκυπριακά θέματα.  

Τις πρώτες ημέρες έναρξης των συγκρούσεων στο πάρκο Γκεζί ο κ. Μούδουρος βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη και τώρα, δύο και πλέον εβδομάδες μετά εκτιμά ότι αν υπάρχει κάτι στο οποίο να μετουσιώνεται όλη αυτή η κινητοποίηση διαμαρτυρίας είναι η διεκδίκηση για ολοκλήρωση του εκδημοκρατισμού της Τουρκίας, επισημαίνοντας ότι ο κεντρικός κορμός των διαδηλώσεων τήρησε ξεκάθαρες αποστάσεις και από την προηγούμενη κεμαλική έκδοση της αυταρχικότητας.

Εξηγεί την «προτεσταντικού τύπου» ισλαμική ηθική και τη νέα επιχειρηματική ελίτ του κεφαλαίου της Ανατολίας που βρίσκεται τώρα στην εξουσία.   Σε πιο βαθμό η κρίση θα επηρεάσει το ΑΚΡ δεν είναι ξεκάθαρο ακόμη, αναφέρει, σημειώνοντας πως για την επιρροή της στο Κυπριακό δεν διαφαίνεται στο παρόν στάδιο διαφοροποίηση των τουρκικών θέσεων κατά τα πρότυπα της περιόδου 2002-2004, αλλά θα πρέπει να εντοπίσουμε κάποιες νέες δυναμικές εντός της τ/κ κοινότητας, μια μεγάλη μερίδα της οποίας διεκδικεί την αλλαγή των σχέσεων της με την Τουρκία.  

Ακολουθεί ολοκληρωμένη η συνέντευξη:  

Δεν θέλω να είμαι ούτε «αναγιωτός», ούτε στρατιώτης της Τουρκίας…!

Από τις εκδηλώσεις συμπαράστασης των Τουρκοκυπρίων προς τους διαδηλωτές στην Τουρκία. Η επιγραφή είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική: "Τουρκία, όταν νευριάζεις γίνεσαι πολύ όμορφη!".

Μια συγκλονιστική φωνή διαμαρτυρίας ενός Τουρκοκύπριου

«Εάν ένας άνθρωπος είναι φασίστας, οπισθοδρομικός, συντηρητικός και δικτάτορας, είναι τέτοιος σε όλα τα θέματα. Ένας άνθρωπος που κουβαλά όλα αυτά τα επίθετα στην εσωτερική πολιτική της Τουρκίας, δεν μπορεί να περιγραφεί διαφορετικά για θέματα εξωτερικής πολιτικής. Μπορεί όποιος θέλει να τον περιγράψει αλλιώς όμως θα είναι μια ρητορεία ανόητη, μια ρητορεία που προκαλεί γέλιο.

Τα όσα λαμβάνουν χώρα τις τελευταίες είκοσι μέρες στην Τουρκία είναι μια ιστορική ευκαιρία για την Τουρκοκυπριακή πολιτική. Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι δηλώσεις του τύπου ‘Ισότιμες σχέσεις μεταξύ ΤΔΒΚ και Τουρκίας’, ‘καλές σχέσεις χωρίς καβγάδες’, ‘ένα κράτος που να αυτοδιοικείται’, έχουν πλέον χάσει έδαφος. Βεβαίως ποτέ δεν υπήρξε βάση για τα προαναφερθέντα, αλλά ακόμα και αυτοί που τα λένε εδώ και χρόνια και ξεγελούν τους εαυτούς τους, έχασαν την ευκαιρία τους να χρησιμοποιούν τέτοια επιχειρήματα.

"Εξέγερση" στην πλατεία Τάξιμ: Ενάντια σε κάθε αυταρχικότητα

Συνέντευξη του Νίκου Μούδουρου στην εφημερίδα ΧΑΡΑΥΓΗ, 16 Ιουνίου 2013

Νίκη Κουλέρμου

Μετά από τρεις πενταετίες διακυβέρνησης από τον κ. Ερντογάν και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) γιατί τόσες διαμαρτυρίες εναντίον του;

Αν κάποιος επιδιώξει να αξιολογήσει ολοκληρωμένα την πορεία του ΑΚΡ στην εξουσία και να αναλύσει την κοινωνική συμμαχία γύρω από το κυβερνών κόμμα, μια συμμαχία που συνέβαλε στην ιδεολογικο-πολιτική του ηγεμονία, τότε θα πρέπει να αναδείξει την ευρύτητα των κοινωνικών δυνάμεων που βρίσκονται πίσω από την ενίσχυση του ΑΚΡ, αλλά και τα όρια του τουρκικού νεοφιλελευθερισμού. Αρχικά, στα τέλη του 2002 και μέχρι το 2005 τουλάχιστον, το ΑΚΡ είχε προωθήσει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας ως το κυριότερο εργαλείο ηγεμονίας του. Είχε καταφέρει να προσαρμοστεί περισσότερο στο διεθνές περιβάλλον, να υιοθετήσει με ολοκληρωμένο τρόπο τα προγράμματα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την Τουρκία και να ενσωματώσει τις ισλαμικές του αναφορές στο νεοφιλελεύθερο πλαίσιο. Με αυτό τον τρόπο γύρω από τη χαρισματική προσωπικότητα του Έρντογαν και τις παραδοσιακές ισχυρές οργανωτικές δομές του Ισλάμ στη χώρα, το ΑΚΡ πέτυχε να δημιουργήσει μια ευρύτερη κοινωνική συμμαχία, η οποία με τη συμβολή της Ε.Ε θα λειτουργούσε ως ασπίδα νομιμοποίησης του κόμματος και άμυνας από τις εσωτερικές πιέσεις του κεμαλικού κατεστημένου.

Οι μαζικές κινητοποιήσεις στην Τουρκία - Ιστορικές Διαδρομές στον ΑΣΤΡΑ 92.8

 Εκπομπή 37η

11 Ιουνίου 2013

Ο τουρκολόγος Νίκος Μούδουρος και ο διεθνολόγος Πέτρος Ζαρούνας αναλύουν τις εξελίξεις στην Τουρκία και τις διαδηλώσεις στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολη και σε άλλες πόλεις της χώρας.

Μια «ανατομία» του δρόμου στην Τουρκία

Οι μαζικές κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας στην Τουρκία απέκτησαν αμέσως διεθνές ενδιαφέρον. Τόσο το μέγεθος, η μαζικότητα των κινητοποιήσεων, όσο και η κοινωνική σύνθεση των διαδηλωτών, αλλά πολύ περισσότερο το πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο πραγματοποιήθηκαν, ήταν μερικοί από τους βασικούς παράγοντες που ώθησαν στο παγκόσμιο ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στη χώρα. Ενώ η εικόνα της Τουρκίας συνηγορούσε στην επικράτηση μιας πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας τέτοιας που ονομάστηκε το «θαύμα του Έρντογαν», ξαφνικά η πραγματικότητα ανέδειξε φυγόκεντρες δυναμικές, πολύπλοκες και δύσκολες στην κατανόηση τους.

Καθόλου τυχαία λοιπόν, οι αναλύσεις εντός και εκτός Τουρκίας μεταξύ άλλων συνεχίζουν να ασχολούνται με το εάν πρόκειται για «άνοιξη» στα πρότυπα της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, ή για ένα «κίνημα αγανακτισμένων» στα πρότυπα της Δύσης. Η πολυπλοκότητα της κατάστασης στην Τουρκία, μάλλον οδηγεί στην αναγκαιότητα ερμηνείας των διαδηλώσεων υπό το φακό άλλων γεωγραφικών περιοχών, κάτι που βεβαίως δεν συμβαίνει για πρώτη φορά. Όμως χωρίς να μειώνεται η σημασία του διεθνούς πλαισίου και των επιρροών του, το ετερόκλητο του πλήθους που διαμαρτύρεται, καθώς και ο τρόπος αντίδρασης της τουρκικής κυβέρνησης, είναι δεδομένα που προσφέρονται για να αναστοχαστούμε την Τουρκία, μέσα από το βαθύτερο ιδεολογικό περιεχόμενο των διεκδικήσεων που καταγράφονται στο δημόσιο χώρο και χωρίς απαραίτητα να χρησιμοποιούμε μόνο εργαλεία άλλων περιοχών. Ποιοι είναι τελικά αυτοί που αντιδρούν και τι ζητούν; Απαντώντας σε αυτό το ερώτημα, ίσως να οδηγηθούμε και σε πιο ολοκληρωμένα συμπεράσματα για ένα τουλάχιστον μέρος του «υπόλοιπου 50%» που δεν στηρίζει τον Έρντογαν.

Το δίπολο Ισλάμ-Κοσμικότητα δεν αρκεί στην κατανόηση των γεγονότων στην Τουρκία

Του Δημήτρη Δημητρίου

5 Ιουνίου 2013

Η επικρατούσα προσέγγιση και οι μέχρι σήμερα αναλύσεις στην Κύπρο, αδυνατούν κατά την άποψη μου να ερμηνεύσουν τις σημερινές εξελίξεις στην Τουρκία.  Δεν είναι όμως σημερινό φαινόμενο. Συνήθως εξελίξεις στην Τουρκία γίνονται αντιληπτές (αν αυτές γίνουν αντιληπτές )  με καθυστέρηση χρόνων. Η ανάλυση μας για την άνοδο του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (Κ.Δ.Α.) το 2002 και η σειρά των γεγονότων που οδήγησαν στο 2004 έχουν συζητηθεί πολύ. Πιο πρόσφατα, ανακαλύψαμε το δίπολο ισλάμ-κοσμικότητα, όταν πια το Κ.Δ.Α. είχε ήδη αρχίσει εμφανώς να κερδίζει έδαφος και να μετασχηματίζει την Τουρκία στα μέτρα του, αντικαθιστώντας το παλιό κατεστημένο με ένα δικό του. Μέχρι τότε, ακόμα και όταν η μάχη δινόταν με σφοδρότητα, πιστεύαμε οτι η ηγεμονία του κεμαλισμού και των πυλώνων του (στρατός, δικαστική εξουσία, γραφειοκρατία, ΜΜΕ, κοσμική επιχειρηματική ελίτ) ήταν τόσο παγιωμένη και τόσο παντοδύναμη που ζούσαμε περίπου με την ιδέα ότι τίποτα δεν άλλαζε.

Σήμερα, με αφορμή τα γεγονότα της Πλατείας Ταξίμ συνειδητοποιεί κανείς από τις αναλύσεις που ακούει ότι και πάλι η επικρατούσα θεώρηση περιορίζεται σε ελλειπή, αν όχι ξεπερασμένα ερμηνευτικά σχήματα, ερμηνεύοντας τις διαδηλώσεις, την ένταση, το αίτημα της Πλατεία Ταξίμ, την κρατική βία μέσα από τη διαμάχη ισλάμ-κοσμικότητα.

Όταν το πάρκο έπαψε να είναι «πάρκο»: Μια σύντομη τουρκική ιστορία

Όλα άρχισαν από τις αρχές του 2013, όταν ξεκαθάρισαν οι σχεδιασμοί της κυβέρνησης Έρντογαν για ανέγερση ενός αντίγραφου του οθωμανικού στρατώνα Τοπτσιού στο πάρκο της πλατείας Ταξίμ (πάρκο γνωστό με το όνομα Γκεζί). Αποφασίστηκε ότι ο χώρος του πάρκου θα αναδιαμορφωνόταν με τρόπο που να παραπέμπει μεν στον οθωμανικό στρατώνα, αλλά θα διέθετε μεγάλο εμπορικό κέντρο και πολυτελείς κατοικίες. Δηλαδή ακόμα μια «προσθετική» επιβάρυνσης της ιστορικής σιλουέτας της Κωνσταντινούπολης, η οποία τα τελευταία χρόνια χάνει την παραδοσιακή ψυχή της μπροστά στη ξέφρενη πορεία ενίσχυσης του τομέα των κατασκευών. Ενός τομέα στρατηγικής σημασίας για το σημερινό στάδιο καπιταλιστικής ανάπτυξης της χώρας, αλλά και για την ηγεμονία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ).

Διάλεξη: Ο μετασχηματισμός της οικονομίας και της πολιτικής στην Τουρκία

Το Τμημα Τουρκικων και Μεσανατολικων Σπουδων σας Προσκαλει

στη διαλεξη:

Ο μετασχηματισμός της οικονομίας και της πολιτικής στην Τουρκία

Ομιλητής:

Χρήστος Τεάζησ

Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Άγκυρας

Σύντομο περιεχόμενο

Οι μη προνομιούχες δυνάμεις, που είχαν μπει στο περιθώριο από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας και μετά εκφράστηκαν μέσω του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, αποτελώντας τη ραχοκοκαλιά της Δεύτερης Μεταπολίτευσης στην Τουρκία. Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε αυτές τις δυνάμεις θα πρέπει να ανατρέξουμε, όχι μόνο στις ρίζες του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, αλλά και στην κοινωνικοοικονομική και κοινωνικοπολιτική νοοτροπία. Για να αναγνωρίσουμε τις ρίζες του κόμματος θα πρέπει να ανατρέξουμε στην πρώτη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση. Το βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα που διακρίνει την πρώτη εθνοσυνέλευση ήταν το ‘αντιπολιτευόμενο ρεύμα’, ενάντια στις ιδέες του Μουσταφά Κεμάλ και κατ’ επέκταση στην ιδρυτική φιλοσοφία της Τουρκικής Δημοκρατίας. Σχετικά με την κοινωνικοοικονομική νοοτροπία, θα αναφερθούμε, στην περίοδο εμφάνισης και ανάπτυξης του κεφαλαίου της Ανατολίας (Ισλαμικό κεφάλαιο), ενώ για την κοινωνικοπολιτική νοοτροπία, θα επικεντρωθούμε ειδικότερα στις νέες ‘κόκκινες γραμμές’ του Τουρκικού κράτους.

Rise or Fall of Islamism in Turkey

Insight Turkey Volume 14 No 4

What happens when an ideological movement whose raison d’être is to challenge the existing political system and government structure, and one that gains its identity and character from criticizing power, takes control of the government? Turkey no longer has a noteworthy Islamist project. We must place this vanishing, or death, at the end of the story, a story that begins with its birth. When Muslims are able to express themselves through democratic means, they move away not only from violence, but also from an ideological Islamic interpretation. The death of Islamism in Turkey can therefore be explained by the wide-open channels of democracy. In such a free and democratic setting, there is no environment for Islamism to survive, especially when it is fit into a different mold through the support of the government.

The expression “the death of Is- lamism” is a metaphor. It de- scribes the disappearance of a main political movement, more pre- cisely; the loss of the oppositional char- acter of an ideology, giving life to the AK Party government. What happens when an ideological movement whose raison d’être is to challenge the exist- ing political system  and government structure, and one that gains its identity and character from criticizing power, takes control of the government? In this case, a political movement based on an Islamist ideology was transformed into a political party in order to come to power democratically. What was once a political movement based on the faith of Islam has been softened and modified in order to be compatible with democra- cy’s rules, and once it carried this idea into government, the Islamic ideology vanished, just like the caterpillar who makes its cocoon and then breaks out of this cocoon as a butterfly. This metaphor argues that the AK Party government transformed Islamism, by injecting it into the democratic system, from a totali- tarian ideology into a moderate democratic one.

In July 2012, a debate over this metaphor began between Ali Bulaç and my- self. Ali Bulaç is to this day one of the most reputable and important names in Islamist thought . He is a highly talented intellectual and has significant influence on the latest generation of Islamists. It is very difficult to imag- ine an Islamist who has not read his books, which have been deemed in- dispensable for those interested in the Islamist ideology When we worked as columnists at the same newspaper, I put forward a claim that Islamism disappeared with the AK Party government in opposition to him. The debate continued in a levelheaded manner and, expectedly, others joined in. Pandora’s box had been opened. The issue grew with the input of Etyen Mahçupyan,Şükrü Hanioğlu, and other writers who still hold on to their Islamist identities. Thus, the freshest views available to judge the state of Islamism in the Turkey of 2012 have emerged.  I believe that the course of this debate and the arguments as well as objections put forth support my claim. Islamism does not really exist in Turkey as a live and vigorous organism. The fact that the debate over whether Islamism is dead or alive is being carried out in the manner of an autopsy alone proves this point.

If we consider Karl Manheim’s “ideology-utopia” distinction, we would have to label Islamism as utopia. And what happens to all utopias happened to Islamism as well: it vanished when it took power. Turkey no longer has a note- worthy Islamist project. We must place this vanishing, or death, at the end of the story, a story that begins with its birth.

[ Read full text in .pdf format ]

http://file.insightturkey.com/Files/Pdf/20121030112907_insight_turkey_vol_14_no_4_2012_turkone.pdf