Τουρκία – Ε.Ε: Σε νέα φάση;

 

«Η επίδοση της Τουρκίας αποτυπώθηκε σε όλες τις επισκέψεις»

ΣΑΜΠΑΧ, 2.11.2012

Άρθρο Τουλού Γκιουμουστεκίν

Το πιο κάτω άρθρο παρουσιάζει τη «νέα πρόταση» που έθεσε ο Πρωθυπουργός Έρντογαν αναφορικά με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Συγκεκριμένα στο περιθώριο της επίσκεψής του στη Γερμανία τις προηγούμενες μέρες, ο Έρντογαν ανέφερε ότι η χώρα του δεν ενδιαφέρεται να ενταχθεί στο ευρώ και προτιμά τη δημιουργία μιας διζωνικής/διπεριφερειακής Ε.Ε. Η Τουρκία, κατά τον Πρωθυπουργό, μπορεί να ενταχθεί σε μια τέτοια κοινότητα, έχοντας όμως και το πλεονέκτημα της δημιουργίας ελεύθερων εμπορικών ζωνών στη «δική της γεωγραφία», καθώς και τη δημιουργία μιας ξεχωριστής νομισματικής ένωσης. Μια τέτοια εξέλιξη – σύμφωνα με το ίδιο σκεπτικό – θα οδηγήσει σε μια στρατηγική συνεργασία μεταξύ της Ε.Ε και περιοχών από τα Βαλκάνια μέχρι τη Μέση Ανατολή, διαμέσου Τουρκίας. Ακολουθεί ολοκληρωμένη μετάφραση του άρθρου.

«Η επίσκεψη του Πρωθυπουργού Ερντογάν στην Γερμανία μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα σημαντικών εξελίξεων. Η πρώτη μου εντύπωση είναι ότι η γερμανική πολιτική ελίτ, φαίνεται να άρχισε πλέον να αντιμετωπίζει την Τουρκία ως «ίσο εταίρο». Αρχές του έτους, η Ομόσπονδη Δημοκρατία της Γερμανίας αποφάσισε επισήμως για πρώτη φορά μετά από μια 50ετή διαδικασία, ότι η 'αναπτυξιακή στήριξη' που παρείχε στην Τουρκία, έχασε πλέον την σημασία της και ότι η τουρκική οικονομία αποτελεί μια 'ανεπτυγμένη οικονομία'.

Η επίδοση της τουρκικής οικονομίας και της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής αποτυπώθηκε σε όλες τις επισκέψεις και συναντήσεις… Η ανθρώπινη πολιτική που ακολουθείται στο θέμα της φιλοξενίας πέραν των 100 χιλιάδων προσφύγων από την Συρία, ανέβασε πολύ την εικόνα και το κύρος της Τουρκίας. Ο Ερντογάν, τόσο με τη στήριξη της οικονομικής επίδοσης που παρουσιάζεται, όσο και με την εμπειρία της εξουσίας η οποία σταθεροποιείται σε κάθε εκλογή εδώ και 10 χρόνια, έδειξε ότι έχει γενικά αυτοπεποίθηση και ότι είναι ο κρατικός ηγέτης.

Το άνοιγμα του Ερντογάν

Ένα από τα στοιχεία που ανησυχούν περισσότερο ήταν το ποια θα είναι η στάση του Πρωθυπουργού όσον αφορά το θέμα των σχέσεων με την Ε.Ε. το οποίο δε συζητήθηκε καθόλου στο συνέδριο του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Εδώ ο Ερντογάν υπογράμμισε μια ενθαρρυντική και εποικοδομητική όψη της Ε.Ε. η οποία ξάφνιασε ακόμα και τους πιο πιστούς οπαδούς της Ε.Ε.. Ο Πρωθυπουργός επεσήμανε ότι η ενοποίηση της Ε.Ε. κατάφερε εξαιρετικά πράγματα, όπως το μοντέλο της ειρήνης και της ενοποιημένης κοινότητας, προσθέτοντας ότι η Ε.Ε. θα βγει πιο δυνατή από την κρίση του Ευρώ και ότι πρέπει να αναγνωριστεί η ανιδιοτέλεια που επιδεικνύουν οι ηγέτες της Ε.Ε. όσον αφορά στη διαχείριση αυτής της κρίσης. Δήλωσε επίσης ότι το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης έπρεπε να είχε δοθεί στην Ε.Ε. από το στάδιο ακόμα της ενοποίησης της Ανατολικής με τη Δυτική Ευρώπη. Η προσέγγιση αυτή του Πρωθυπουργού, εκτός από το ότι είναι εποικοδομητική και τελείως αντίθετη με την γενική στάση που επικρατεί στα ΜΜΕ της Ε.Ε. η οποία επικρίνει κάθε βήμα γίνεται ενόψει της κρίσης, είναι εκθαμβωτική και έχει δημιουργήσει μια ωραία έκπληξη.

 

Το πραγματικό μήνυμα που έδωσε ο Πρωθυπουργός, συμβόλιζε ένα πολύ σημαντικό άνοιγμα στο οποίο πρέπει να σταθούμε. Ο Ερντογάν με το να πει ότι η Τουρκία δεν είναι υποψήφιο μέλος στην Ευρωζώνη αλλά υποψήφιο μέλος στην Ε.Ε., εξέφρασε μιαν πραγματικότητα την οποία όλοι είχαν σκεφτεί αλλά κανένας δεν μπόρεσε να δηλώσει επίσημα.

 

Στην πράξη δημιουργείται μια διζωνική/διπεριφερειακή Ε.Ε. Η Τουρκία, όπως και η Βρετανία, δεν έχει πρόθεση να εισέλθει στην Οικονομική Νομισματική Ένωση (Ο.Ν.Ε.) η οποία αποτελεί τον πυρήνα της Ε.Ε. Σκοπεύει να χρησιμοποιήσει αυτό το σταθερό και εύπορο κέντρο της Ε.Ε. με σκοπό την δημιουργία μιας ζώνης Τουρκικής Λίρας ως μέρος μιας αποκλειστικής αγοράς και της Ε.Ε., για να αναπτύξει εμπορικούς δεσμούς με τα Βαλκάνια, την Μέση Ανατολή, τον Καύκασο και τελικά με την κεντρική Ασία, καθώς επίσης για την διάδοση της δημοκρατίας και της ειρήνης.

 

Λόγω του ότι κανείς εντός της Ε.Ε. δεν είναι σίγουρος εάν η Βρετανία επιθυμεί να παραμείνει στην ενιαία αγορά, δεν έγινε ακόμη κατορθωτό να αρχίσουν σοβαρές θεσμικές διεργασίες για αυτό το σχέδιο της «διζωνικής Ε.Ε.».  Όπως και να έχουν τα πράγματα, τις περασμένες βδομάδες, οι δύο «ιδρυτικοί πατέρες» της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, ο  93χρονος πρώην Καγκελάριος, Helmut Schmidt και ο 86χρονος πρώην Πρόεδρος, V. Giscard d´Estaing, σε δηλώσεις τους στο περιοδικό Der Spiegel, είπαν, με την μεγάλη εμπειρία που διαθέτουν, ότι οι δηλώσεις του Ερντογάν περί αρχιτεκτονικής μιας διζωνικής Ε.Ε., είναι η μοναδική διέξοδος.

Δύο κρίσιμες επισκέψεις

Η πρόταση του Πρωθυπουργού θα ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη. Οι κύκλοι εντός της Ε.Ε. που αντιτίθενται στην ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., υπολόγιζαν ότι σε περίπτωση που η Τουρκία εντασσόταν στην Ε.Ε., τότε θα λάμβανε ισχυρή οικονομική στήριξη. Κάποιοι υπολογισμοί που έχουν γίνει μέχρι σήμερα καταδεικνύουν ότι η Τουρκία θα λαμβάνει ετησίως καθαρά ένα ποσό της τάξης μεταξύ 10 έως και 14 δις ευρώ, από τον προϋπολογισμό. Αντιπαραβάλλοντας το ποσό αυτό με τις εκατοντάδες δις ευρώ που διατέθηκαν για στήριξη των χωρών της Ε.Ε. που έχουν χρεοκοπήσει και τα τραπεζικά δάνεια που διαγράφηκαν με το ίδιο σκεπτικό, τότε η συμβολή αυτή στον προϋπολογισμό χάνει σήμερα τη σημασία της (υποβαθμίζεται). Όποιοι υπολογισμοί και να γίνουν από οικονομικής άποψης, θεωρείται επί τάπητος μια πολύ δυνατή πρόταση, βάσει της οποίας η Τουρκία δημιουργώντας ζώνες ελεύθερου εμπορίου στο έδαφός της, διευρύνει την αγορά της Ε.Ε. και παράλληλα δεν φιλοδοξεί την ένταξή της στο ευρώ, αλλά την απορρίπτει. Ο Πρωθυπουργός είπε ότι και αυτή η πρόταση δεν θα βρίσκεται αιωνίως στο τραπέζι, τονίζοντας ότι το 2023 θα είναι πολύ αργά.

 

Η Merkel σε σχέση με τις προηγούμενες επισκέψεις και δημοσιογραφικές διασκέψεις, χρησιμοποίησε διαφορετικό και πιο θετικό ύφος. Είπε ότι η Γερμανία δεν αλλάζει και δεν θα αλλάξει «την άποψη της περί συνέχισης των διαπραγματεύσεων». Ο τερματισμός της περιόδου διακυβέρνησης του Sarkozy στην Γαλλία, σηματοδότησε την εγκατάλειψη και της ανελέητης αντιπολίτευσης στην Τουρκία. 

 

Αυτή την περίοδο που οι δύο κινητήριες χώρες της Ε.Ε μοντάρουν, υπό το φως των τελευταίων εξελίξεων εκ νέου την πολιτική τους για την Τουρκία, μπορεί τα τελευταία ανοίγματα του Πρωθυπουργού της Τουρκίας, να θέσουν σε εγρήγορση νέες εξελίξεις. Πιθανόν να μας δοθεί η ευκαιρία να δούμε τα πρώτα βήματα ως απτά αποτελέσματα στις επισκέψεις που αναμένεται να πραγματοποιήσει στην Γαλλία η Merkel το 2013».